Znamy już projekt polskiej ustawy dotyczącej ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa. Na temat projektu wypowiedziały się nie tylko organizacje pozarządowe, ale również organy publiczne (ministerstwa i komisje). Uwag i sugestii do projektu jest bardzo dużo, dlatego na ostateczny kształt krajowej ustawy o ochronie sygnalistów jeszcze poczekamy.
Sankcje przewidziane w projekcie polskiej ustawy
Autorzy projektu polskiej ustawy o sygnalistach zaproponowali karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3 za następujące zdarzenia:
- jeżeli ktoś utrudnia dokonanie zgłoszenia naruszenia prawa sygnaliście;
- jeżeli ktoś wbrew przepisowi art. 10 podejmuje działania odwetowe wobec osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego;
- jeżeli ktoś wbrew przepisom art. 30 lub art. 43 narusza obowiązek zachowania poufności tożsamości osoby, która dokonała zgłoszenia;
- jeżeli ktoś dokonał zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji;
- jeżeli ktoś nie ustanowił wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych albo ustanowiona przez niego procedura narusza art. 29 ust. 1.
Niestety zaproponowane w projekcie ustawy kary nie są adekwatne do przewinień. Pomijając to, że takie same kary mogą grozić za różne przewinienia. Należy zwrócić uwagę również na to, że wszystkie kary zostały przewidziane dla osób, a nie dla podmiotów. Nie ma tutaj problemu, jeżeli sprawa dotyczy utrudniania dokonania zgłoszenia, podejmowania działań odwetowych czy naruszenie obowiązku zachowania poufności tożsamości zgłaszającego. Wtedy winę można udowodnić komuś konkretnemu. A co w sytuacji, kiedy pracodawca nie ustanowił wewnętrznych procedur zgłaszania nieprawidłowości np. aplikacji https://sygnalista24.info/, choć był do tego zobligowany? Kto będzie ukarany za takie przewinienie w spółce z o.o.?
Kary dla sygnalistów
W polskiej ustawie zaproponowano również karę dla sygnalistów za zgłoszenie lub ujawnienie publiczne nieprawdziwej informacji. Sygnalista mając świadomość grożących kar może zrezygnować z ujawnienia posiadanych informacji, ponieważ może obawiać się, że nie będzie podlegał ochronie.
Podczas konsultacji publicznych zwrócono uwagę na tak niedoprecyzowane kary zaproponowane w projekcie ustawy, jak również na karę dla sygnalistów, która może zahamować proces zgłaszania nieprawidłowości.
